Herpesvirus speelt rol bij schizofrenie

Kunst van Karin Creemers

ROTTERDAM
Infectie van de hersenen met het herpesvirus lijkt een rol te spelen bij schizofrenie.

De relatie tussen herpes – bekend van de koortslip – en schizofrenie werd wel al vermoed, maar was nog niet eerder direct aangetoond. De Nederlandse Janine Doorduin legt het verband nu wel in haar proefschrift, waarop ze gisteren aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveerde.


Schizofrenie is een psychiatrische aandoening die zich bij één op de honderd mensen openbaart. De symptomen lopen uiteen van verminderde motivatie en concentratieproblemen tot psychoses. Vast staat dat er een genetische basis is voor schizofrenie, maar het is nog onduidelijk wat nu precies bepaalt of iemand die er genetisch gevoelig voor is, ook daadwerkelijk klachten ontwikkelt.

Doorduin en haar collega's leverden als eersten direct bewijs voor de hypothese dat het herpesvirus daarbij een rol kan spelen. ‘Naar schatting 70 procent van alle mensen draagt het virus bij zich', vertelt Doorduin. ‘Maar meestal is het latent aanwezig. Het virus nestelt zich in neuronen en wordt pas actief onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld bij stress.'

Doorduin toonde met behulp van PET-scans aan dat er bij schizofreniepatiënten die in een psychotische periode zitten, een actief herpesvirus aanwezig is in de hersenen. Of het omgekeerde ook het geval is – dat aanwezigheid van een actief herpesvirus in de hersenen altijd tot een psychose leidt – durft Doorduin nog niet te zeggen. ‘Waarschijnlijk speelt ook hier genetische gevoeligheid een rol', zegt ze.

Experimenten met ratten leverden nog een aantal interessante aanwijzingen op. ‘Als je de hersenen van ratten infecteert met het herpesvirus', zegt Doorduin, ‘dan heeft dat een effect dat lijkt op wat we zien bij schizofreniepatiënten. De dieren worden bijvoorbeeld hyperactief. Geef je ze vervolgens antipsychotica die schizofreniepatiënten ook krijgen, dan neemt de ontsteking in de hersenen af, evenals het afwijkende gedrag.'