Gary Kasparov schiet met scherp op Poetin

In Moskou is de partij Verenigd Rusland van premier Poetin na de lokale verkiezingen van afgelopen weekeinde bijna alleenheerser geworden.

Hoe kijkt schaakgrootmeester en belangrijk criticus van het Russische regime Gary Kasparov, op bezoek bij onze zuiderburen, aan tegen de toenemende machtsconcentratie?

Gary Kasparov gnuift als hem gevraagd wordt naar de gevolgen van de lokale verkiezingen waarin de pro-Kremlinpartij 'Verenigd Rusland' de oppositie heeft weggeveegd.


‘U beledigt mij. Schrap het woord “verkiezingen” voor Rusland. Je kan spreken over verkiezingen in Zimbabwe en Irak, maar niet in Rusland. Het aantal bewijzen van kiesfraude afgelopen weekeinde is overweldigend. Er zijn busladingen Oezbeken en Tadzjieken aangevoerd om te gaan stemmen in Moskou. Hen werd gewoon gezegd dat ze voor de partij van Poetin moesten kiezen. Daar bestaan videobeelden van. Oppositiekandidaten konden zich niet inschrijven. In Dagestan werden sommige kiesbureaus gewoon niet geopend, de politie verhinderde kiezers te gaan stemmen, enzovoort. En dan durft de regering te zeggen dat alles correct is verlopen.'

Is premier Poetin machtiger dan ooit?

‘Hij is machtig zoals elke dictator machtig is. Maar zijn macht is enkel gebaseerd op het optreden van politie en geheime diensten en niet op populariteit bij de bevolking, want die is nooit echt getest. Geef ons twee weken van open debatten op de nationale televisie en ik ben ervan overtuigd dat dit regime verdwenen is.

Als ze toch zo populair zijn als ze beweren te zijn, waarom laten ze het open debat dan niet toe? Wij hebben alleen de kracht van het woord. Maandag betoogden 250 van onze aanhangers in Moskou. Ze deden dat heel vreedzaam en toch werden ze uit elkaar geranseld. Als je toch zo machtig bent, waarom ben je dan bang van enkele vreedzame betogers die alleen zeiden dat de verkiezingen fake waren?

Voor mij geeft het aan dat het regime toch niet zo stabiel is als het beweert te zijn: het is een reus op lemen voeten en ze weten het.'

Wat kan het Westen hiertegen doen?

‘Ik heb het vroeger gezegd en ik herhaal het: laat ons gerust. Wat het Westen vooral niet mag doen, is uitstralen dat het iets kan veranderen in Rusland. En voorts mag Europa Poetin vooral niet behandelen als een gelijke, want hij is geen democraat. Zeggen dat hij dat wel is, doet ons pijn.'

Kán er überhaupt wel iets gedaan worden aan het Poetin-regime?

‘Voor mij is het duidelijk: ofwel verdwijnt het regime ofwel houdt het land op te bestaan. Ik ben ervan overtuigd dat het land uit elkaar aan het vallen is. Kijk naar de gasdeal die Rusland en China gesloten hebben.  Eigenlijk komt dat akkoord erop neer dat een deel van ons land aan China is verkocht.'

Bent u dan tegen Chinese investeringen in Rusland?

‘Dit zijn geen investeringen, dit is een gedeeltelijke annexatie. En China verbergt dat ook niet. De Chinezen gaan bedrijven bouwen in Rusland en ze brengen hun eigen arbeiders mee, ik moet toegeven, de Chinezen doen een erg goeie zaak. Ze maken gebruik van hun eigen economische macht en van de zwakte van het corrupte Russische regime.

Een van onze journalisten zei ooit: ‘Chinese leiders denken in eeuwen, Russische leiders in dollars.' Wel hij had gelijk.Mijn land verdient beter dan de goedkope energie-achtertuin te worden van China.'

Het is redelijk stil geworden rond uw politieke activiteiten. Bent u eigenlijk nog politiek actief?

‘Politiek actief zijn in Rusland is niet hetzelfde als politiek actief zijn in het Westen. Wij vechten niet om verkiezingen te winnen, wij vechten om überhaupt verkiezingen te hebben. Om de politieke omgeving te veranderen, moeten we ondergronds gaan. 

Het is traag werk. Weet je, niemand weet wanneer dit regime zal omvallen. Politiek lijkt het stabiel, maar economisch heb ik erg grote twijfels. Vandaag nog kwam het bericht dat het hoofd van het instituut voor statistiek ontslag heeft genomen omdat hij niet langer akkoord ging met de vervalsing van de statistieken.'

U vecht dus een ongelijke strijd.

‘Dat is juist, maar het is een strijd voor de toekomst van mijn land. Dat wordt bestuurd door schurken en ik wil hen weg.'

Wat zou u anders doen dan Poetin?

‘In de eerste plaats moet er meer macht gaan naar het parlement. Voorts moet de macht ook veel meer naar de regio's verschuiven. Lokale rechters en politiechefs moeten verkozen worden. Alleen zo kan het land overleven.'

Wordt u nog bedreigd?

‘Ik word niet openlijk bedreigd en ik voel me relatief veilig. Maar zodra je wat meer actief wordt, duikt het gevaar op. En het kan hen niet schelen of je een schaakkampioen bent of een gewone burger. Weet je, onder Poetin had je zogenaamde instructies die in strijd waren met de grondwet, onder Medvedev zijn deze instructies omgezet in wetten. Politieke activisten worden gelijkgesteld met georganiseerde misdaad.'

Heeft u niet het gevoel dat u de strijd tegen het regime verloren heeft?

‘Neen, waarom zou ik. Als het regime aan de winnende hand zou zijn, dan kon het zich veroorloven minder strak te worden. Maar ze worden harder en harder. Dat geeft toch aan het zich bedreigd voelt. De oppositie is er nog altijd en ze wordt steeds radicaler, alleen zie je dat van buitenaf niet zo goed.'